معرفی جامعه عشایری و سازمان امور عشایرکشور

معرفی جامعه عشایری کشور

جامعه عشایر کوچنده جامعه ای مولد و میراث فرهنگی – اجتماعی کشور  بوده که زندگی آنها برمبنای کوچ  و بهره برداری از شرائط اقلیمی وطبیعت با تکیه بر دامداری می باشد. این شیوه زندگی که از ابتدای خلقت  در کشور ما و اکثر کشور های دنیا جاری بوده است ، بهترین شیوه  تولید و بهره برداری از منابع طبیعی و ضامن حفظ محیط زیست و منابع پایه است.

بر اساس آخرین سرشماری عشایر کوچنده که در سال 1387توسط مرکز آمار ایران انجام شد، عشایر کوچنده کشور با  حدود 2/1 میلیون نفر جمعیت یعنی کمتر از 2 درصد جمعیت کشور هستند که در 60 درصد عرصه کشور به خصوص در مناطق مرزی و بیابانی و دور دست پراکنده اند . 

پراکندگی عشایر کوچنده و صعب العبور بودن مناطق عشایری و محرومیت و سختی زندگی آنها، انجام کار را در مناطق عشایری برای مجریان سخت و طاقت فرسا می کند، اما توأم شدن کار با انگیزه الهی و رنگ و بوی معنویتی که در جهاد در راه خدا وجود دارد ، انجام هر کار دشوار و  سنگینی را سهل و آسان می سازد .

ویژگی های عشایر کوچرو:

1- ساخت اجتماعی آنان قبیله ای است.

2- اتکای معاش آنها به دامداری است.

3- شیوه زندگی شبانی مبتنی بر کوچ دارند. 

معرفی سازمان امور عشایر ایران

     اولین ارگانی که در زمینه خدمات دهی به جامعه عشایری کشور تشکیل شد، شورایی به نام
"شورای عشایری" بود که در سال 1325 تاسیس شد و چون این شورا در انجام امور محوله اش ناکام ماند، در سال 1345 برای جبران این ضعف، کمیته ای به منظور تدوین برنامه های عشایری در برنامه چهارم تشکیل شد. اما این کمیته هم تنها دو سال فعالیت داشت و در سال 1347، مسئولیت آن به دفتر آبادانی مناطق عشایری در وزارت مسکن و آبادانی سپرده شد. در سال 1351 این طرح هم تغییر نام یافت و تحت عنوان "دامداران متحرک ایران"،  مدیریت آن به وزارت کشاورزی و منابع طبیعی واگذار شد. در نهایت، در اسفند ماه سال 1353، سازمان دامداران متحرک با یک پشتوانه قانونی تشکیل شد که این سازمان پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ابتدا به مرکز عشایری ایران و سپس به "سازمان امور عشایر ایران" تغییر نام یافت و همچنان به وزارت کشاورزی وابسته بود تا اینکه در سال 1362 از این وزارتخانه جدا شده و به وزارتخانه تازه تاسیس جهادسازندگی پیوست.

در مهرماه سال 1365 ، تشکیلات شورای عالی عشایر به ریاست نخست وزیر و عضویت تعدادی از وزرا و نخبگان عشایری تشکیل شد و ارکان آن از جمله دبیرخانه شورا، شوراهای عشایر بیست استان عشایر نشین و کلیه شهرستان های عشایری شروع به کار کردند و این روند پس از ادغام وزارتخانه های جهاد سازندگی و کشاورزی هم ادامه یافت. در حال حاضر، سازمان امور عشایر ایران با حفظ شکل قبلی خود  به عنوان یکی از سازمان های زیر مجموعه وزارت جهادکشاورزی به فعالیت ادامه می دهد. 

هدف سازمان  : سامان دهی به زندگی عشایر از طریق ارائه خدمات مناسب به منظور بهبود و توسعه وضعیت اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و تولیدی عشایر.

عمده فعالیت‌های سازمان امور عشایرایران در خدمات رسانی به عشایر در قالب برنامه ساماندهی به کوچ و اسکان انجام می شود که شامل چهارطرح اصلی زیر است:

1- طرح عملیات اجرایی اسکان:  

هدف این طرح، اجرای عملیات عمرانی و زیربنایی اسکان در کانون های توسعه عشایری و تجهیز این کانون ها به خدماتی از قبیل راه، آب، برق و آماده‌سازی سایت اسکان در مناطق عشایری کشور است.

2- طرح ارائه خدمات پشتیبانی به کوچندگان: 

این طرح با هدف ارائه خدماتی از قبیل راه‌سازی، تأمین آب شرب و همچنین زیرساخت‌های تولیدی به عشایر کوچنده کشور در مناطق ییلاقی و قشلاقی و در مسیر کوچ عشایر اجرا می‌شود.

3- طرح مطالعات جامع ساماندهی مناطق عشایری:  

این طرح به منظور انجام مطالعات کاربردی در سه سطح جامع، نیمه‌تفصیلی و تفصیلی اجرایی برای شناسایی پتانسیل‌ها، مکان­یابی کانونهای توسعه، ایجاد فرصتهای شغلی و افزایش تولید و تعیین اولویت ها و ارائه طرح‌های دارای توجیه اقتصادی در مناطق عشایری انجام می‌شود.

4- طرح جایگزینی سوخت فسیلی: 

با اجرای این طرح، ضمن تأمین سوخت مورد نیاز عشایر، از بوته‌کنی و قطع درختان جلوگیری می‌شود و حفظ منابع طبیعی و نیز افزایش سطح رفاه خانوارهای عشایری را به دنبال خواهد داشت.